Poznanie poziomu sprawności psychomotorycznej, a także analiza procesów poznawczych kierowcy lub kandydata na kierowcę – to tzw. dwa główne cele badań psychologicznych, jakim poddawani są kierowcy. Badania psychologiczne składają się z trzech elementów. Analizy sprawności psychofizycznej, sprawdzenia zdolności poznawczych oraz analizy dojrzałości i osobowości kandydata. W artykule opiszemy, jak wyglądają typowe badania psychologiczne kierowców.
Dla kogo przeznaczone są takie badania?
Badania psychologiczne kierowców są dedykowane:
– kierowcom zawodowym,
– instruktorom i egzaminatorom nauki jazdy,
– taksówkarzom i kierowcom uprzywilejowanym przewożącym wartości pieniężne,
– kierowcom pojazdów służbowych,
– operatorom maszyn i urządzeń,
– osobom pracującym na znacznej wysokości.
Na czym polega badanie?
Jak już wspomnieliśmy, badanie składa się z 3 części, a przeprowadzenie każdej z nich wygląda nieco inaczej. Badanie sprawności psychomotorycznej odbywa się z wykorzystaniem komputera lub aparatury tradycyjnej- badanie koordynacji wzrokowo-ruchowej odbywa się przy użyciu aparatu Piórkowskiego, aparatu krzyżowego, zaś badanie czasu reakcji bada się przy pomocy miernika czasu reakcji. Badanie sprawności procesów poznawczych ma za zadanie ocenić uwagę i logiczne myślenie osoby badanej. Badanie osobowości i dojrzałości społecznej bada się przy użyciu testów. Kierowcy samochodów służbowych badani są także w ciemni, by ocenić ich widzenie zmierzchowe i podatność na oślepienie.
Czy do badania można się przygotować? By dobrze wypaść na badaniach trzeba być na pewno wypoczętym i wyspanym, bo tylko to gwarantuje skupienie się i spokój. Jeśli kierowca nosi okulary, powinien przynieść je na badanie. Podczas wstępnego wywiadu psycholog może pytać o stan zdrowia, wypadki na drodze, punkty karne, spożycie alkoholu oraz staż pracy. Badanie trwa średnio 20-30 minut, a na jego podstawie psycholog wydaje orzeczenie psychologiczne, z badanym przeprowadza się także omówienie wyników, jeśli to konieczne. Badania lekarskie i psychologiczne kierowców są zwykle ze sobą połączone, dlatego najlepiej przejść oba tego samego dnia.
Jak długo ważne są badania?
Badanie psychologiczne kierowców odbywają się średnio co 5 lat. Po tym okresie, należy je powtarzać. Kierowcy, którzy ukończyli 60. rok życia są zobligowani do wykonywania badań psychologicznych co 30 miesięcy. Osoby, które zostały skierowane na badanie ze względu na spożycie alkoholu lub przekroczenie 24 punktów karnych, otrzymują wynik w formie bezterminowej.
W przypadku tych zawodów, ważność badań każdorazowo ocenia sam lekarz:
– operatorzy maszyn i urządzeń,
– kierowcy samochodów służbowych,
– inne zawody wymagające wysokiej sprawności psychoruchowej.
Koszt badania kierowcy wynosi ustawowo 150 złotych. W przypadku operatorów kwota jest niższa i zwykle wynosi ona około 80 złotych. Jeśli od kierowcy wymaga się np. tylko badania w ciemni, koszt takiego badania będzie wynosił około 30-50 złotych.
